Dr. S.Haluk Uygur
Anadolu tarihi denilince helenestik dönemle başladığını düşündüren yanlış bir kanı hakimdir.Hatta dünya uygarlığının da Yunanlılar’la birlikte başladığı düşünülür her nedense… Konuyu tıp dünyasına indirgersek bu sanının yansımasına orada da rastlarız. Sanki dünya tıp tarihi doktorların adına yemin ettikleri Hipokrat ile başlamış gibi bir kanı vardır hep.
Halbuki dünya uygarlık tarihini yakından incelediğimizde, Anadolu’da Helenistik dönemden tam ikibin yıl daha eski bir medeniyetin 4000 yıllık Hatti-Hitit Uygarlığı’nın olduğunu görürüz.
4000 Yıl Öncesinin Vatikan’ı
Çorum Hattuşaş ve Çukurova’da yapılan arkeolojik araştırmalar, bu uygarlığın önemini ortaya çıkardığı gibi,(günümüzde Çukurova dediğimiz)Adana-Hatay-Mersin-Osmaniye bölgesinde Kizzuwatna Krallığı diye isimlenen, Hitit İmparatorluğu içinde federatif bir krallık olarak yer alan, bir krallığı da işaret eder. Kizzuwatna Krallığı günümüz Vatikan’ı gibi ordusu olmayan bir krallıktır. Kaba gücün çok önemli olduğu o yıllarda bile, hiç ordusu olamayan diğer federal krallıklardan ve merkezi imparatorluktan saygı görmüştür. Bu saygının nedeni ise; krallığı,her biri birer doktor (iyileştirici)olan rahiplerin yönetiyor olamasıdır.Bu rahipler, bitki ve hayvan (özellikle de kuş) etinden ilaç yapıp hastalıklara çare buluyorlardı.Ve o zamanın tüm dünyasından,çok sayıda hasta Adana’ya bu rahiplere tedavi olmaya geliyordu.
Kizzuwatna Krallığı’nı aynı zamanda doktor olan rahipler yönetirdi
İlk Sağlık Turistleri Adana’ya Geldi
Bulunan yazılı kanıtlar Hitit İmaparatoru Muvattalli’nin ve oğlu Urhiteşup’un Adana’ya tedavi için geldiklerini göstermektedir.Bu belgeler, sağlık için seyahat etmeyi anlatan en eski belgelerdir. Buna dayanarak tarihte ilk sağlık turizmi hareketi Adana’da doğmuştur diyebiliriz. Hatta aynı dönemin Mısır Firavunu İkinci Ramses de, Kizzuwatnalı rahiplerden şifa dilemiştir. Bu kadar eski bir tıp geleneğine sahip Adana, tıp-sağlık konusundaki önemini daha sonraki yıllarda da sürdürmüştür.
Tarihin İlk Hastanesi Adana’da Açıldı…
İlk Organ Nakli Adana’da Yapıldı
Daha sonraki yıllarda Hipokrat takip ettiği hastalarla ilgili notlar tutmuş ve bu notların kendinden sonraki öğrencilerine geçmesini sağlamıştır. Bilim insanları bu davranışı bilimsel tıbbın doğuşu olarak kabul ederler. Bilimsel tıbbın başlangıcı sayılan Hipokrat’ın açmış olduğu hastane ve tıp okullarından biri de Adana’nın şimdiki Yumurtalık ilçesindeydi (MÖ.500).
Tarihte Ayas
Aueskulapion adı verilen bu okulların Anadolu’da toplam 3 tane olduğunu, Yumurtalık’ın dışındaki diğer ikisinin Hipokrat’ın memleketi Kos Adası’nda ve Bergama’da bulunduğunu biliyoruz.Yumurtalık’ın tarihteki isimlerinden birinin, Hipokrat’ın annesinin ismi olan Hygea (hijyen kelimesi buradan gelmektedir) olması da, Adana’daki ilk hastanenin işaretlerinden biri sayılabilir. Ve efsane edilen odur ki, ilk organ nakli de Yumurtalık Aueskulapion’unda yapılmıştır.
Dünyanın En Eski Tıp Kitabı Adana’da Yazıldı
Dünyanın bugüne kadar gelebilen en eski tıp ve eczacılık kitabı da Adana’da yazılmıştır. Bu kitap günümüzden tam 2000 yıl önce o yılların önemli bir Çukurova kenti olan Anavarza’da hekimlik yapan Dioskorides’e aittir.
Dünyanın En Eski Tıp Kitabı Adana’da Yazıldı
Dünyanın bugüne kadar gelebilen en eski tıp ve eczacılık kitabı da Adana’da yazılmıştır. Bu kitap günümüzden tam 2000 yıl önce o yılların önemli bir Çukurova kenti olan Anavarza’da hekimlik yapan Dioskorides’e aittir.
Materia Medika
Üç cilt halinde yazılmış olan Materia Medika isimli bu kitabın bir cildi madenlerden, bir cildi kuş ve hayvan etlerinden,diğer bir cildi de bitki ve çiçeklerden elde edilen ilaçlardan bahsetmektedir. Üstelik kitapta yazılan bazı formüller hala yöre köylüleri tarafından sağaltıcı olarak kullanılmaktadır.
Lokman Hekim
Lokman Hekim
Çukurova’nın böylesine bir tıp geleneğine sahip olamasının nedenlerinden biri yörenin (özelikle Toroslar’ın) dünyanın en zengin bitki çeşitliliğine sahip olmasıdır.Bu zengin bitki çeşitliliği tıbbi gelişmeyi o kadar çok etki etmiş olamalıdır ki, yörede bitkilerle konuşarak ölüme çare bulduğu öyküleştirilen Lokman Hekim Efsanesi anlatılır. Efsaneye göre Lokman Hekim; bitkilerin dilini öğrenerek ölüme çare bulmuştur ancak, Adana’nın tarihi köprülerinden Misis’in üzerinden geçerken Cebrail Aleyselam’ın çıkardığı bir rüzgar sonucu aldığı notları Ceyhan Nehri’ne düşürerek, sırrını kaybetmiştir
Lokman Hekim
Çukurova’nın böylesine bir tıp geleneğine sahip olamasının nedenlerinden biri yörenin (özelikle Toroslar’ın) dünyanın en zengin bitki çeşitliliğine sahip olmasıdır.Bu zengin bitki çeşitliliği tıbbi gelişmeyi o kadar çok etki etmiş olamalıdır ki, yörede bitkilerle konuşarak ölüme çare bulduğu öyküleştirilen Lokman Hekim Efsanesi anlatılır. Efsaneye göre Lokman Hekim; bitkilerin dilini öğrenerek ölüme çare bulmuştur ancak, Adana’nın tarihi köprülerinden Misis’in üzerinden geçerken Cebrail Aleyselam’ın çıkardığı bir rüzgar sonucu aldığı notları Ceyhan Nehri’ne düşürerek, sırrını kaybetmiştir
