Deprem kuşağında olan Türkiye’deki Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu ve Batı Anadolu fay hatları birçok şehri etkiliyor. Tarih boyunca da dünya üzerinde büyük depremlerin yaşandığı bölgelerin başında gelen Türkiye ve çevresinde, aletsel ölçümlemeyle deprem kaydı yapılmaya başlanan 1900’lü yıllardan itibaren çeşitli tarihlerde 6 ve üzeri büyüklükte toplam 231 deprem meydana geldi.
Peki Türkiye’deki aktif fay hatları hangileri? İşte il ve ilçe bazında deprem yoğunluğunun yüksek olduğu bölgeler!
Türkiye Deprem Risk Haritası’nda yer alan verilere göre Türkiye’nin birçok şehri deprem riski barındırıyor. Buna göre Türkiye’deki toplam diri fayların sayısı 485 olarak açıklanırken bunlardan 326’sı tekçe fay, fay zonu veya sistemi olarak yer alıyor. 183’ü ise bu ana yapılar altında fay segmenti olarak haritalandırılıyor. Bu arada bazı şehirler, fay hatlarıyla aralarındaki bağlantıya göre çoklu risk bölgesi olarak da sınıflandırılıyor. Maden Teknik Arama Genel Müdürlüğü – MTA, tarafından listelenen diri fay haritasına göre, 5.5 ve üzeri büyüklükte deprem üretebilecek olan 45 il ve 110 ilçe bulunuyor.
Peki Türkiye’deki fay hatlarının kapsamı ne? Hangi bölgeleri etkiliyor?
Toplam uzunluğu 1200 kilometre olan Kuzey Anadolu Fay Hattı, 24 ilin merkezinden geçiyor. Bingöl’ün Karlıova ilçesi ile Kahramanmaraş’ın Türkoğlu ilçesi arasındaki Doğu Anadolu Fay Hattı ise 400 kilometre uzunluğa sahip. Batı Anadolu Fay Hattı, Anadolu’nun batısında doğu-batı uzanışlı, kuzeyden-güneye doğru sıralanan pek çok faydan oluşuyor. Buna göre; Ege Bölgesi Graben Sistemi olarak adlandırılan fay sistemi, Batı Anadolu’da yaklaşık 120 bin kilometrekarelik alanda yer alıyor.
Diri faylar üzerindeki deprem hareketliliği sismometreler aracılığıyla takip ediliyor. Bu çalışmalar Afet Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından yapılıyor. Bunun yanı sıra diri fayların üzerindeki kayma hızları ise Küresel Konumlama Sistemi (GPS) kullanılarak ortaya konuluyor. Bu konu ile ilgili araştırmalar Harita Genel Müdürlüğü ile üniversitelerin Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği bölümleri tarafından gerçekleştiriliyor. (AA)
MTA ve AFAD tarafından listelenen Türkiye’deki fay hatları, birkaç adımda ve hızlı bir biçimde görüntülenebiliyor. Fay haritası ile hangi şehir ya da ilçeden fay hatları geçtiğini listeleyen bu iki kurum, bu bilgileri belirli periyodlarda güncelliyor.
Bu arada deprem haritasında kırmızı renkte görülen iller birinci derece deprem bölgesi olarak anılırken, pembe renkte olanlar ikinci derece riskli bölge olarak tanımlanıyor. Sarı renkteki iller ise üçüncü derece deprem bölgesi olarak geçiyor. Tüm bu bilgilerle birlikte işte Türkiye’de birinci derecede riskli bölgeler, ikinci derecede riskli bölgeler ve üçüncü derecede riskli bölgeler!
İzmir, Balıkesir, Manisa, Muğla, Aydın, Denizli, Isparta, Uşak, Bursa, Bilecik Yalova, Sakarya, Düzce, Kocaeli, Kırşehir, Bolu, Karabük, Hatay, Bartın, Çankırı, Tokat, Amasya, Çanakkale, Erzincan, Tunceli, Bingöl ve Muş, Hakkari, Osmaniye, Kırıkkale ve Siirt.
Tekirdağ, İstanbul (1 ve 2. Bölge), Bitlis, Kahramanmaraş, Van, Adıyaman, Şırnak başta olmak üzere, Zonguldak, Tekirdağ, Afyon, Samsun, Antalya, Erzurum, Kars, Ardahan, Batman, Iğdır, Elazığ, Diyarbakır, Adana, Eskişehir, Malatya, Kütahya, Çankırı, Uşak, Ağrı ve Çorum.
Eskişehir, Antalya, Tekirdağ, Edirne, Sinop, İstanbul, Kastamonu’yu, Ordu, Samsun, Giresun, Artvin, Şanlıurfa, Mardin, Kilis, Adana, Gaziantep’in bazı bölgeleri ve Kahramanmaraş, Sivas, Gümüşhane, Bayburt, Kayseri, Yozgat, Çorum, Ankara, Konya, Mersin ve Nevşehir.
Türkiye Deprem Risk Haritası‘na göre deprem riskinin en az olduğu dördüncü ve beşinci grupta yer alan iller ise Sinop, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Kırklareli, Ankara, Edirne, Adana, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Konya ve Karaman‘dır.
Aksaray, Aydın, Balıkesir, Bolu, Burdur, Bursa, Bingöl, Denizli, Eskişehir, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Manisa, Muğla, Kocaeli, Konya, Osmaniye, Sakarya ve Tokat.
Bu arada yukarıda verilen illerin yanı sıra 110 ilçe de diri fay hatları üzerinde yer alıyor. Bunları da aktarıyor olacağız.
